Pantofelnik to bardzo oryginalna i efektowna roślina jednoroczna, która świetnie nadaje się do uprawy w domu lub na balkonie.
Pantofelnik (Calceolaria), potocznie zwany również kalceolarią, należy do rodziny trędownikowatych Scrophulariaceae. Rodzaj ten liczy kilkaset gatunków, występujących głównie w Ameryce Południowej. U nas uprawiany jest jako jednoroczna roślina doniczkowa, którą chętnie ozdabiamy mieszkania na wiosnę i na początku lata. W sklepach ogrodniczych i kwiaciarniach sprzedawane są odmiany mieszańcowe, które powstały poprzez krzyżowanie różnych gatunków jednorocznych. Najpopularniejsze pantofelniki to całolistny, meksykański i dwukwiatowy. Rośliny mają pokrój kępiasty i mogą być różnej wysokości.
Największą ozdobą pantofelników są oryginalne kwiaty z dolną wargą rozdętą w kształcie przypominającym pantofelka. Mają około 3-5 cm średnicy i mogą być barwy żółtej, pomarańczowej lub czerwonej, nakrapiane głębszą czerwienią. Kwiaty wyrastają ponad miękkie jajowate liście o karbowanych brzegach, które są gęsto zebrane u podstawy. Po kwitnieniu, które trwa od maja do lipca, roślina zaczyna zamierać.
Niektóre pantofelniki trudno doprowadzić do kwitnienia. Jeżeli nie można zapewnić roślinie dobrych warunków kupmy kwitnące pantofelniki w połowie wiosny i pozbądźmy się ich po przekwitnięciu. W chłodzie będą kwitły przez 2-3 miesiące.
MIEJSCE
Pantofelniki lubią widne miejsca, ale należy je chronić przed najgorętszymi promieniami słońca. Rośliny dobrze rosną na ocienionych parapetach i w rozproszonym świetle. Należy zapewnić im dobrą wentylację, ale nie mogą stać w przeciągu. Temperatura powinna być niska – najlepiej gdy oscyluje w granicach 10-15°C za dnia, a nocą może spadać do 4-7°C. Jeżeli temperatury dzienne przekroczą 18°C, nie będą formować się pąki kwiatowe.
PODLEWANIE
Pantofelniki potrzebują dużo wody. Ziemia w doniczce powinna być stale wilgotna, ponieważ przesuszenie podłoża najczęściej skutkuje szybkim żółknięciem liści i więdnięciem kwiatów. Starajmy się podlewać rośliny w odpowiedniej ilości, ponieważ nadmiar wody też jest szkodliwy – prowadzi do gnicia korzeni i w efekcie również do zamierania części nadziemnej.
WILGOTNOŚĆ POWIETRZA
Chociaż pantofelniki lubią dużą wilgotność powietrza, to nie wolno ich zraszać. Spryskanie kwiatów może spowodować powstanie nieestetycznych brązowych plam. Można jedynie wstawić doniczkę z rośliną do większego pojemnika z wilgotnym torfem lub ustawić ją na podstawce z wodą i kamykami lub żwirem tak, aby jej dno nie stykało się z wodą.
NAWOŻENIE
W okresie kwitnienia pantofelniki dokarmia się co 2 tygodnie nawozami do roślin kwitnących, ale w stężeniu o połowę mniejszym niż podane na opakowaniu.
PRZESADZANIE
Ponieważ są to rośliny jednoroczne, zastępujmy je co rok nowymi. Jeżeli chcemy je przesadzić, zróbmy to w lutym używając uniwersalnej ziemi do kwiatów doniczkowych.
ROZMNAŻANIE
Pantofelniki rozmnaża się przeważnie przez wysiew nasion. Są one bardzo drobne, a pielęgnacja siewek w mieszkaniu jest dość kłopotliwa i dlatego w kwiaciarniach oferowane są rośliny już kwitnące. Najlepiej wybierać te, które mają dużo nierozwiniętych pąków. Należy ich szukać zaglądając pod spód rozwiniętych kwiatów.
Po przekwitnięciu zwykle roślinę wyrzucamy, ale można ją odmłodzić lub rozmnożyć z sadzonek. Przekwitniętego pantofelnika warto przyciąć i w ten sposób pobudzić odmłodzoną roślinę do wypuszczania nowych pędów i ponownego kwitnienia. Z wyrastających pędów możemy uciąć kawałki długości około 7 cm, ich końce zanurzyć ukorzeniaczu i powstałe sadzonki umieścić w mieszance torfu z piaskiem. Z jednej rośliny uzyskamy w ten sposób kilka egzemplarzy. Wierzchołki młodych pędów należy uszczykiwać, żeby pantofelniki się rozkrzewiły.
CHOROBY I SZKODNIKI
Na pantofelnikach bardzo często pojawiają się mszyce lub niewielkie białe muszki (mączliki). Mszyce najczęściej żerują na liściach, wysysając z nich sok. Szkodnika zwalczamy opryskując rośliny selektywnym preparatem na mszyce. W przypadku inwazji mączlika lepiej usunąć zaatakowany okaz.
Szara pleśń jest skutkiem zbyt obfitego podlewania. W takiej sytuacji usuwamy chore liście i stosujemy środek grzybobójczy. Nie przyniesie to jednak efektu, jeżeli nie zapewnimy roślinie odpowiednich warunków.
