Kaktusy od dawna są chętnie uprawiane jako rośliny doniczkowe. Dobrze znoszą suche powietrze i nie wymagają prawie żadnych zabiegów pielęgnacyjnych, dlatego często wykorzystuje się je do ozdoby biur, sklepów, restauracji i szkół. Oryginalność i różnorodność form tych roślin sprawia, że kaktusy kolekcjonuje wielu hobbystów na całym świecie. Nie mogło więc zabraknąć ich także na moim parapecie.

Kaktusy należą do sukulentów, czyli roślin mających zdolność do gromadzenia wody w tkankach. Dzięki tej właściwości są wstanie przeżyć na terenach suchych lub tam, gdzie woda nie utrzymuje się w podłożu, na przykład na zboczach skalnych, rumowiskach. U większości kaktusów liście przekształciły się w ciernie, wyrastające z filcowej poduszeczki, zwanej areolą. Chroni ona ukryty w środku pąk przed palącym słońcem. Wszystkie funkcje liści pełni przekształcona zgrubiała łodyga, która ponadto magazynuje wodę.

MIEJSCE

Do uprawy kaktusów nadają się zarówno nasłonecznione parapety okien, jak i oszklone balkony. Najlepsza będzie wystawa południowa. Trzeba pamiętać, że w naszym klimacie szyba okienna może pochłaniać i odbijać aż 40% promieni słonecznych i choć tego nie widzimy, to do roślin dociera mniej światła niż w warunkach naturalnych. Lepiej zatem w okresie letnim przenieść bardziej światłolubne gatunki na taras lub do ogrodu.

POJEMNIKI

Kaktusy najlepiej uprawiać w nieco za ciasnych ceramicznych lub szklanych doniczkach. Zawsze kierujemy się zasadą żeby między brzegiem pojemnika, a rośliną zostawić około 2,5 cm przestrzeń. Doniczki powinny mieć otwór w dnie i sporą warstwę drenażu na spodzie.

PODLEWANIE

Należy pamiętać, że kaktusy radzą sobie z niedostatkiem wody, natomiast chorują i giną z jej nadmiaru. W okresie od marca do końca września podlewamy je dbając, aby przed kolejnym nawadnianiem podłoże było całkiem suche. Jesienią i zimą utrzymujemy rośliny we względnej suszy, a wody dostarczamy tyle, by zapobiec więdnięciu. W wilgotnym podłożu i przy niskich temperaturach kaktusy łatwo gniją i trudno je potem odratować.

TEMPERATURA

Latem kaktusy dobrze znoszą upały i suche powietrze. Potrzebują dobrej wentylacji, ale trzeba je chronić przed przeciągami. Zimą tolerują spadki temperatury do 7 stopni Celsjusza, jeśli utrzymywane są we względnej suszy.

PODŁOŻE

Kaktusy dobrze rosną w łatwo przepuszczalnym podłożu z dodatkiem żwiru lub keramzytu i gruboziarnistego piasku. Przesadzamy je co roku. Zawsze chronimy dłonie zakładając grube rękawiczki i owijając roślinę w kilka warstw gazety. Rośliny z całkowicie suchą bryłą ziemi umieszczamy w lekko wilgotnym lub suchym podłożu. Po przesadzeniu podlewamy dopiero po kilku dniach. Najlepszą porą na przesadzanie jest wczesna wiosna.

NAWOŻENIE

Ze względu na to, że kaktusy w naturze występują na glebach ubogich i są roślinami wolno rosnącymi, intensywne nawożenie nie jest im potrzebne. Zasilamy je zaledwie kilka razy wiosną i latem, specjalnym nawozem do kaktusów i innych sukulentów, który zawiera właściwe proporcje podstawowych pierwiastków. W okresie zimowego spoczynku całkowicie rezygnujemy z nawożenia. Nie zasilamy także roślin świeżo przesadzonych.

OKRES SPOCZYNKU I KWITNIENIE

Kaktusy mogą zakwitnąć nie tylko w szklarniach i oranżeriach, ale także w mieszkaniu. Trzeba tylko zapewnić im odpowiednie warunki. Aby wytworzyły pąki kwiatowe, muszą zimą przejść okres spoczynku w pomieszczeniu o temperaturze 10–15°C. W tym czasie w ogóle ich nie podlewamy. Wraz z nadejściem wiosny, przestawiamy rośliny w cieplejsze, jaśniejsze miejsce i wznawiamy nawadnianie. Po kilku tygodniach zwykle pojawiają się efektowne kwiaty, przy czym niektóre gatunki zakwitają dopiero po kilkunastu latach uprawy. Szczyt kwitnienia przypada na przełom kwietnia i maja lub czerwiec. Kaktusy kwitną długo i obficie, choć poszczególne kwiaty szybko przekwitają.

ROZMNAŻANIE

Kaktusy można łatwo rozmnożyć z nasion. W tym celu do doniczek napełnionych mokrym przepuszczalnym podłożem, wysiewamy nasiona wciskając je w ziemię (nie przysypujemy ich). Pojemniki nakrywamy folią i ustawiamy w jasnym pomieszczeniu, ale nie bezpośrednio na słońcu. W zależności od gatunku siewki pojawiają się po kilku dniach lub tygodniach, czy nawet miesiącach. Do tego czasu nie należy dopuścić do wyschnięcia podłoża. Nasiona można wysiewać od kwietnia do września.

CHOROBY I SZKODNIKI

Najczęstszym problemem w uprawie kaktusów są szkody powodowane przez wełnowce. Szkodniki te mogą podgryzać tylko korzenie, lub żerować na części nadziemnej. Szybko się mnożą i są trudne do zwalczenia. Drugim poważnym zagrożeniem są ataki przędziorków. Radzę więc dokładnie oglądać każdy okaz przyniesiony do domu i jeśli znajdziemy szkodniki, natychmiast je usuwać. Kaktusy są także często porażane przez choroby grzybowe. Ze względu na to, że w szybkim tempie rozprzestrzeniają się po całej roślinie, często nie udaje się uratować chorego okazu. W przypadku pojawienia się chorób i szkodników można używać chemicznych preparatów, ściśle stosując się do przepisów na opakowaniu.