Fiołki afrykańskie to jedne z najbardziej lubianych roślin doniczkowych. Zachwycają bogactwem form oraz kolorów kwiatów i liści. Z racji niewielkich rozmiarów cała ich kolekcja może zmieścić się na parapecie jednego okna.

Saintpaulie, popularnie nazywane fiołkami afrykańskimi, należą do rodziny ostrojowatych Gesneriaceae. Rośliny te nazwano na cześć barona Waltera von Saint Paul ST Claire, który odkrył je w końcu XIX wieku w Afryce Południowej. Mimo podobnej nazwy nie mają nic wspólnego z pospolitym w Europie fiołkiem.

Fiołki afrykańskie osiągają zwykle 10 cm wysokości i około 15 cm średnicy. Jeśli posadzi się kilka roślin w jednej doniczce, to wyglądają jak jedna duża roślina, wielkości płaskiego talerza, z całą masą kwiatów w środku. Kwitną przez cały rok, a szczególnie obficie latem.

Obecnie, dzięki wytężonej pracy hodowców, istnieje wiele odmian o szerokiej gamie barw kwiatów. Spotykane są białe, niebieskie, błękitne, granatowe, różowe lub purpurowe w rożnych odcieniach. Kwiaty mogą mieć różnorakie kształty. Bywają pojedyncze, półpełne i pełne. Rzadziej zdarzają się też kwiaty podwójne. Brzegi płatków mogą być gładkie, pofalowane, wywinięte lub postrzępione. Od kilku lat, w sprzedaży dostępne są odmiany o kwiatach dwubarwnych lub trójbarwnych, a także z brzegami płatków w innym kolorze.

Liście saintpauli wyrastają na dosyć długich ogonkach i różnią się u poszczególnych okazów kształtem i zabarwieniem – od jasnozielonego do ciemnopurpurowego. Spód blaszki liściowej jest zazwyczaj innego koloru niż wierzch. U niektórych odmian wyraźnie odznaczają się nerwy na tle liścia.

Zasady pielęgnacji fiołka afrykańskiego

MIEJSCE

Lubi miejsca dobrze oświetlone np. parapety okienne – najlepsze będą te przy wschodnich i północnych oknach. Najlepsze jest światło rozproszone i latem fiołek należy chronić przed bezpośrednim nasłonecznieniem przez cieniowanie lub przestawienie w inne miejsce.

Przez cały rok saintpaulia wymaga temperatury 18-22˚C i dość dużej wilgotności powietrza, ale nie znosi spryskiwania. Najlepiej ustawić doniczkę na podstawce z kamykami do połowy zalanymi wodą. Roślina dobrze czuje się w kuchni lub łazience, gdzie jest dużo pary wodnej. Nie lubi przeciągów i wyziewów z urządzeń gazowych.

PODLEWANIE

Ziemia w doniczce powinna być stale lekko wilgotna, ale nie mokra. Przez cały rok roślinę podlewamy dwa razy w tygodniu, miękką wodą o temperaturze pokojowej. Należy przy tym uważać, aby nie zamoczyć liści – w przeciwnym razie szybko ulegną one mączniakowi lub poparzeniom, gdy świeci słońce. Najlepiej wlewać wodę do podstawki, a po dwudziestu minutach wylać jej nadmiar.

Fiołek afrykański dobrze znosi okresowe przesuszenie podłoża i zauważono nawet, że ograniczenie podlewania po przekwitnięciu sprzyja związywaniu się nowych pąków kwiatowych.

PODŁOŻE

Saintpaulia ma bardzo płytki system korzeniowy, dlatego najlepiej rośnie w płaskich pojemnikach. Obficiej kwitnie posadzona w przyciasnej doniczce i przesadzamy ją dopiero gdy przestanie się w niej mieścić, a liście zdrobnieją i skupią się (zwykle co kilka lat wiosną). Na dnie doniczki należy koniecznie umieścić warstwę drenażu. Ziemia powinna być żyzna, próchniczna, o odczynie lekko kwaśnym.

DOKARMIANIE

W okresie od wiosny do jesieni nawozimy fiołka afrykańskiego co 3 tygodnie. Najlepsze będą odżywki płynne lub pałeczki nawozowe, przeznaczone dla kwitnących roślin doniczkowych, bogate w fosfor i potas. Unikamy nawozów wieloskładnikowych o dużej dawce azotu, który pobudza rozwój liści, ale osłabia kwitnienie. Zimą roślin nie zasilamy.

CZYSZCZENIE LIŚCI

Liście czyści się ostrożnie miękkim, suchym pędzelkiem. Nie wolno używać do tego wody ani stosować środków nabłyszczających.

ROZMNAŻANIE

Fiołki bardzo łatwo mnoży się z sadzonek liściowych z ogonkiem, ukorzenianych w ziemi lub w wodzie. Pobiera się je późną wiosną i sadzonkuje w temperaturze 21˚C . Zakwitną po 6 miesiącach zachowując wierne cechy rośliny matecznej.

Jeżeli ukorzeniamy fiołki w podłożu, ogonki liściowe przycinamy tak, aby miały długość około 2 cm, a następnie zagłębiamy je lekko skośnie, aż do nasady liści, w przygotowanym podłożu (ziemia z warstwą drenażu na spodzie i z 2 cm warstwą piasku na wierzchu). Podlewamy obficie i cały pojemnik okrywamy przezroczystą folią. Podłoże musi być stale wilgotne, a sadzonki trzeba codziennie wietrzyć przez kilka minut, aby nie zaczęły gnić. Wiosną i latem korzonki pojawiają się po 3 tygodniach, a jesienią i zimą po 6 tygodniach. Później u podstawy starych liści pojawią się nowe roślinki. Gdy zaczną normalnie rosnąć przesadzamy je do małych doniczek wraz ze starym liściem. W sprzyjających warunkach młody fiołek afrykański tworzy po 3-4 miesiącach dorodną rozetę liści.

Rozmnażanie fiołków afrykańskich z nasion jest bardzo trudne. Nasiona wysiewa się wiosną. Kiełkują w temperaturze 18-21˚C , a siewki wykazują zróżnicowanie cech. Metodę tę stosują hodowcy w celu otrzymania nowych odmian.

CHOROBY I SZKODNIKI

Najczęstszą chorobą fiołków afrykańskich jest mączniak prawdziwy. Rozpoznamy go po białym mączystym nalocie, występującym początkowo na młodych liściach i kwiatach. Porażona roślina słabiej się rozwija, aż w końcu zamiera. Chorobę tę zwalczamy przeznaczonymi do tego celu środkami chemicznymi.

Drugą groźną chorobą może być gnicie łodygi w miejscu jej stykania się z podłożem, związane zwykle z przelaniem fiołka afrykańskiego. Początkowy objaw to więdnięcie dolnych liści, następnie zgnilizna rozprzestrzenia się na korzenie i cała rozeta powoli obumiera. Aby nie stracić rośliny, jedynym ratunkiem jest sporządzenie sadzonek ze zdrowych liści.

Saintpaulie są rzadko atakowane przez szkodniki – wciornastki, mszyce. Łatwo je zwalczyć chemicznie.

DLA CZEGO FIOŁEK AFRYKAŃSKI NIE KWITNIE?

Najczęstsze przyczyny braku kwitnienia to:

– niedobór światła,
– zbyt niska lub zmienna temperatura,
– zbyt suche powietrze,
– niedobór fosforu i potasu w podłożu,
– częste przesadzanie rośliny.

Aby pobudzić fiołki afrykańskie do kwitnienia, trzeba ustawić je w jaśniejszym miejscu, z dala od przeciągów. Należy również zwiększyć wilgotność powietrza wokół roślin oraz zasilić podłoże pałeczkami nawozowymi lub płynnym nawozem dla roślin kwitnących.