Derenie są chętnie sadzone w ogrodach i parkach. Choć uprawia się je głownie jako krzewy ozdobne, to owoce derenia jadalnego mają niezwykłe wartości odżywcze i lecznicze. Warto więc zrobić z nich zdrowe i smaczne przetwory.

Na świecie znanych jest około 55 różnych gatunków derenia (Cornus), z których większość rośnie bezproblemowo również w naszych szerokościach geograficznych. Osiągają od 3 do 10 m wysokości, mają rozłożystą koronę oraz dekoracyjne liście, pędy i kwiaty. Pod koniec jesieni krzewy te rozwijają liczne owoce, którymi chętnie żywią się ptaki i inne dzikie zwierzęta. Wielkość, kształt i barwa owoców są cechami gatunkowymi, np. małe, okrągłe i niebiesko czarne jagody są charakterystyczne dla derenia świdwy, a malinowoczerwone przypominające truskawki wykształca dereń Kousa. U derenia jadalnego (inaczej właściwego) spotykamy owalne, kuliste lub podłużne  pestkowce o błyszczącej skórce i soczystym miąższu. W zależności od odmiany mogą być czerwone (np. odmiana ‘Kaukaz’ oraz ‘Korałłowyj Marka’), żółte (odmiana ‘Flava’), różowe (‘Juliusz’), a nawet czarne. Mają słodko-kwaśny smak. Można je zjeść na surowo po przemrożeniu. Jednak najczęściej robi się z nich soki, dżemy, marmolady lub nalewki (dereniówka). 

ZBIÓR OWOCÓW DERENIA

Ze zbiorem owoców derenia jadalnego nie musimy się spieszyć. Mamy na to kilka miesięcy. Pierwsze owoce zaczynają dojrzewać  stopniowo już od lipca, ale są też odmiany późno plonujące np. ‘Jolico’, której atrakcyjne duże owoce są w pełni dojrzałe dopiero około połowy października do początku listopada. Owoce są najsmaczniejsze kiedy same opadają już z gałęzi. Dlatego zbiera się je przez otrząsanie (na ziemi pod krzewem warto rozłożyć folię lub gazetę).

Pamiętajmy, że na obfite coroczne owocowanie derenia jadalnego możemy liczyć sadząc odmianę szlachetną, a nie siewkę. Zdrowe sadzonki odmianowe wchodzą w owocowanie po 1-2 latach uprawy, a siewki wykształcają drobne owoce dopiero po 5-7 latach.

WŁAŚCIWOŚCI DERENIA

Dereń jadalny od dawna znany jest ze swoich właściwości leczniczych. Najczęściej wykorzystuje się owoce, gdyż są naturalnym źródłem wielu składników odżywczych. Zawierają witaminy C, P i A oraz są bogate minerały, takie jak: żelazo, potas, wapń, magnez, fosfor, miedź, cynk i mangan. Stanowią również źródło beta-karotenu, pektyn, flawonoidów, kwasów organicznych i garbników. Dereń jest przydatny przy niedoborze witamin w organizmie (stosuje się go w celu zapobiegania i leczenia anemii). Z właściwości moczopędnych derenia korzysta się przy problemach z drogami moczowymi. Pomocny jest również przy reumatyzmie, migrenie, chorobach wątroby i zaburzeniach metabolicznych (zwłaszcza przy dnie). Można go także podawać przy problemach trawiennych i biegunce. Przetwory z derenia warto stosować w czasie przeziębienia i w okresach osłabienia organizmu.

PRZEPISY NA DŻEM Z DERENIA W KILKU WERSJACH

Dżem z derenia drylowanego

Składniki:

• 1 kg derenia
• 5 szklanek cukru
• 2 szklanki półwytrawnego czerwonego wina

Przygotowanie:

Dojrzałe owoce derenia przebierz, dokładnie umyj i osusz. Teraz musisz je wydrylować, co wymaga sporo cierpliwości. Możesz postępować w ten sposób: każdy pojedynczy owoc ściśnij kilkukrotnie pomiędzy palcem wskazującym a kciukiem i kiedy pestka oddzieli się od miąższu, wyciągnij ją.

Wydrylowane owoce przełóż do rondla, zasyp cukrem i delikatnie wymieszaj drewnianą łyżką. Następnie dodaj wino, dokładnie mieszając.

Całość doprowadź do wrzenia i kontynuuj gotowanie na małym ogniu przez około 20 minut, w zależności od tego jaką chcesz uzyskać konsystencję. Przy dłuższym gotowaniu dżem jest gęsty, bo dereń zawiera dużo pektyn.

Gorący dżem włóż do wyparzonych szklanych słoików, szczelnie zamknij i pasteryzuj 5 minut. Po ostygnięciu przechowuj w ciemnym i chłodnym miejscu.

Dżem z derenia z jabłkami

Składniki:

• 1 kg derenia
• 2 kg jabłek
• 1 kg cukru
• niewielka ilość wody

Przygotowanie:

Dojrzałe owoce derenia umyj , umieść w garnku i zalej wodą do połowy wysokości. Gotuj na niewielkim ogniu aż dereń zmięknie. Następnie przetrzyj przez sito.

Jabłka, najlepiej antonówki, obierz, usuń gniazda nasienne i pokrój w cienkie plasterki. Podpraż w garnku aż zmiękną i się rozpadną.

Do jabłek dodaj przygotowany wcześniej przecier z derenia i cukier. Gotuj delikatnie mieszając przez około 15 minut na małym ogniu, stale usuwając pianę, aż dżem zgęstnieje. Gorący przełóż do wyparzonych słoiczków i pasteryzuj 15 minut.

Dżem z derenia w 5 minut

Składniki:

• 1 kg derenia
• 1 kg cukru
• 250 ml wody

Przygotowanie:

Z owoców derenia zrób przecier – dojrzałe owoce gotuj z niewielką ilością wody aż zmiękną i przetrzyj przez sito.

Przecier z derenia zasyp cukrem i gotuj przez kilka minut, aż cały cukier się rozpuści.

Gotowy dżem pasteryzuj w szklanych słoiczkach.

Zobacz także:

Dżem z jeżyn CZYTAJ DALEJ>>