Cyklamen jest jedną z najpiękniejszych roślin kwitnących zimą, dającą dużo satysfakcji tym, którym udaje się ją utrzymać. Jednak dla wielu osób może być źródłem frustracji, gdyż dosłownie potrafi zginąć na naszych oczach.

Tajemnicą sukcesu jest umiejętność zaaklimatyzowania rośliny do warunków naszego mieszkania. Najpierw trzymamy ją stale w chłodnym pomieszczeniu i zapewniamy wysoką wilgotność powietrza, ustawiając doniczkę na kamykach w podstawce z wodą. Im chłodniejsze jest pomieszczenie, w którym cyklamen rośnie, tym dłużej żyje.

Cyklamen perski (Cyclamen persicum) należy do rodziny pierwiosnkowatych (Primulaceae). Znanych jest około 20 gatunków z tego rodzaju botanicznego, pochodzących głównie z obszaru śródziemnomorskiego. Nazwa tej rośliny wywodzi się od greckiego słowa kyclos – kolisty, co prawdopodobnie jest związane ze spiralnym skręceniem szypułek kwiatowych niektórych gatunków w okresie wykształcania nasion, a według innych źródeł – z kształtem liści lub bulwy. Ojczyzną cyklamenu perskiego jest Azja Mniejsza, gdzie został znaleziony w 1731 roku. W Europie pojawił się na przełomie XVII i XVIII wieku. W pierwszej połowie XIX wieku sprowadzono go do Polski. Początkowo nazywany były gdułą, a później fiołkiem alpejskim.

Do dziś wyhodowano kilka tysięcy odmian, które tworzą kwiaty pojedyncze (o pięciu płatkach) lub pełne (o większej ich liczbie), różnej wielkości i w całej palecie barw – od czysto białej, przez różową, fioletową, a nawet łososiową, do ciemnoczerwonej i szkarłatnej. Brzegi płatków bywają gładkie, strzępiaste lub pofalowane. Osadzone na długich szypułkach kwiaty wznoszą się ponad liśćmi jak korona z motyli. Niestety u odmian uprawnych zwykle są bezwonne. Kwitnienie trwa od jesieni do wiosny.

Dekoracyjne są też liście pokryte marmurkowym wzorkiem, charakterystycznym dla każdej odmiany. Różnią się wielkością, kształtem (są sercowate lub nerkowate) oraz barwą (od jasno- do ciemnozielonej). Brzeg blaszki liściowej może być gładki lub ząbkowany.

Cyklamen perski we właściwych warunkach może żyć kilka lat. Osiąga maksymalną wysokość, łącznie z kwiatami, 30-40 cm. Obfitość kwiatów i liści zależy od wielkości bulwy, gromadzącej składniki odżywcze. Obumierają one po przekwitnieniu.

Cyklameny są popularnymi roślinami doniczkowymi, ale jednocześnie bardzo trudnymi do utrzymania w dobrej formie przez wiele sezonów. Szczególnie wrażliwe są na przegrzanie, przeciągi, dym tytoniowy i wyziewy z kuchenek gazowych.

NA CO ZWRACAĆ UWAGĘ PRZY ZAKUPIE?

Kupujmy tylko rośliny wyglądające świeżo i zdrowo – o sztywnych i mocnych liściach oraz o licznych pąkach kwiatowych. Bulwa prawidłowo posadzonej rośliny powinna odrobinę wystawać z ziemi. Należy również sprawdzić (rozgarniając ostrożnie liście), czy na bulwie i u nasady ogonków liściowych nie ma nalotu pleśni.

MIEJSCE

Cyklameny ustawiamy w jasnym miejscu, lecz z dala od bezpośredniego światła słonecznego. Najlepszy będzie parapet okna wychodzącego na północ lub wschód, pod którym nie grzeje kaloryfer. Rośliny te lubią chłód – optymalna dla nich temperatura to 10-12°C . Odmiany miniaturowe znoszą dobrze nieco wyższe temperatury (15-17°C). Gdy jest cieplej szybko przekwitają, a ich liście żółkną. W domach z centralnym ogrzewaniem można znaleźć dla nich miejsce w sypialni lub oszklonej werandzie. Ponieważ cyklameny nie są odporne na mróz, podczas wietrzenia pomieszczeń trzeba uważać, by ich nie przemrozić.

PODŁOŻE

Cyklameny sadzimy w mieszance ziemi kompostowej, torfu i gruboziarnistego piasku, w stosunku objętościowym 2:1:1. Podłoże powinno mieć odczyn lekko kwaśny (pH 5,5- 6). Na spodzie doniczki koniecznie trzeba ułożyć warstwę drenażu.

PODLEWANIE

W okresie wzrostu i kwitnienia cyklameny wymagają częstego (nawet codziennego) i dosyć obfitego podlewania. Ziemia powinna być zawsze lekko wilgotna, ale roślina nie może stać w wodzie. Zawsze nawadniamy od spodu, aby nie zamoczyć bulwy i liści, gdyż sprzyja to rozwojowi szarej pleśni. Najlepiej wlać wodę na podstawkę i po 15 minutach wylać jej nadmiar. Woda do podlewania powinna być miękka o temperaturze pokojowej.

Po przekwitnieniu ograniczamy podlewanie do jednego razu w tygodniu i pozwalamy roślinie przejść okres spoczynku. Gdy zaczną się pojawiać nowe liście, znowu nawadniamy częściej.

WILGOTNOŚĆ POWIETRZA

Chociaż cyklameny lubią wilgotne powietrze, to nie wolno ich zraszać. Można jedynie wstawić doniczkę z rośliną do większego pojemnika z wilgotnym torfem lub ustawić ją na podstawce z wodą i kamykami lub żwirem tak, aby jej dno nie stykało się z wodą.

NAWOŻENIE

W okresie wzrostu i kwitnienia zasilamy cyklameny płynnym nawozem przy podlewaniu raz na dwa tygodnie. Najlepsze będą wieloskładnikowe nawozy przeznaczone dla roślin doniczkowych.

INNE ZABIEGI PIELĘGNACYJNE

Liście odkurza się ostrożnie miękkim, suchym pędzelkiem. Nie wolno używać do tego wody ani stosować preparatów do nabłyszczania.

W okresie kwitnienia roślin usuwamy żółknące liście i przekwitające kwiaty. Ważne żeby wyrywać je z bulwy w całości z całymi ogonkami i szypułkami, gdyż ich pozostałości mogłyby gnić i stać się przyczyną choroby całej rośliny.

OKRES SPOCZYNKU

W lutym, gdy cyklamen przekwitnie, ograniczamy podlewanie i zaprzestajemy nawożenia, żeby wprowadzić roślinę w stan spoczynku. Liście będą stopniowo zasychały, musimy więc regularnie je usuwać. Doniczkę z bezlistną bulwą umieszczamy w chłodnym pomieszczeniu (o temperaturze 5-10°C), zabezpieczonym od mrozu. Podłoże podlewamy niezbyt obficie raz w tygodniu, by nie zaschły korzenie i nie obumarła bulwa.

W czerwcu przesadzamy bulwę do świeżego podłoża, przykrywając ją do połowy wysokości ziemią. Możemy użyć tej samej doniczki co poprzednio, ponieważ cyklameny lepiej kwitną w ciasnych pojemnikach. Po kilkunastu dniach, kiedy zaczną pojawiać się liście, przestawiamy roślinę w jasne, ale nie bezpośrednio nasłonecznione miejsce i regularnie podlewamy. Po 2 tygodniach możemy rozpocząć zasilanie. Zwykle po 3-4 miesiącach cyklamen zakwitnie ponownie, choć nieco mniej obficie niż w poprzednim roku.

ROZMNAŻANIE

Cyklameny rozmnaża się głównie z nasion. W warunkach naturalnych zawiązuje się ich niewiele, więc hodowcy stosują sztuczne zapylenie. Pod koniec lata nasiona wysiewa się na tacce lub w mnożarce z warstwą drenażu i wyjałowionej ziemi do siewu nasion. Po przysypaniu ich cieniutką warstwą ziemi (równą grubości nasienia), należy je obficie zrosić. Pojemnik, przykryty szklaną płytką, ustawiamy w ciemnym miejscu (lub przykrywamy ciemnym materiałem), gdyż nasiona cyklamenów kiełkują wyłącznie w ciemności. Codziennie odwracamy płytkę, ale nie przesuszamy podłoża. Utrzymujemy temperaturę 13-16°C. Gdy skiełkują zdejmujemy przykrywę i przenosimy w jasne, ale nie nasłonecznione miejsce. Kiedy siewki dostatecznie podrosną, przerywamy je, zostawiając silniejsze co 2,5 cm. Gdy będą miały po 3-4 liście, sadzimy je pojedynczo do małych doniczek i trzymamy w chłodzie. Młode rośliny zakwitną, w zależności od odmiany, po kilku lub kilkunastu miesiącach.

Rzadko stosowaną i mało wydajną metodą rozmnażania cyklamenów jest podział bulw po obumarciu kwiatów i starych liści. Ostrym nożem przecinamy, wyjętą z ziemi, bulwę na 2 części, tak aby każda miała pąk liściowy. Obie części bulwy sadzimy do osobnych doniczek i trzymamy w chłodzie. Otrzymamy w ten sposób tylko dwa nowe egzemplarze.

CHOROBY I SZKODNIKI

Najczęstszą chorobą cyklamenów jest szara pleśń. Jej rozwojowi sprzyja osłabienie roślin, przenawożenie azotem, a także nieodpowiednia temperatura i zbyt duża wilgotność powietrza. Rozwój choroby zaczyna się od brunatnych plam na brzegach liści, które z czasem gniją i pokrywają się szarym pylącym nalotem. Później porażeniu ulegają ogonki liściowe, szypułki kwiatowe, liście i pąki. Z chorych roślin należy usuwać porażone liście i kilkakrotnie, co 7 dni opryskać cyklameny preparatem Kaptan 50, osłaniając kwiaty. Doniczki ustawić w przewiewnym miejscu i regularnie usuwać z bulw szypułki przekwitających kwiatów.

Cyklameny podatne są na gnicie korzeni. Pierwsze tego oznaki widoczne są nie na korzeniach, lecz na liściach, które zwykle bardzo gwałtownie kurczą się, żółkną i więdną. Następnie korzenie czernieją i gniją. Roślina jest nie do uratowania i należy ja wyrzucić.

Cyklameny są rzadko atakowane przez szkodniki. Jeżeli stoją w ciepłym i suchym miejscu, czasem pojawiają się na nich wciornastki. W miejscach żerowania powstają srebrzyste plamy, które z czasem brązowieją. Szkodników pozbędziemy się spryskując rośliny preparatem chemicznym Decis 2,5 EC.

Zobacz także:

Fiołek afrykański (Saintpaulia) CZYTAJ DALEJ >>